Współczesna diagnostyka psychologiczna coraz częściej sięga po nowoczesne narzędzia komputerowe, które pozwalają w sposób precyzyjny i obiektywny ocenić funkcjonowanie uwagi oraz poziom impulsywności badanej osoby. Jednym z najczęściej stosowanych narzędzi w tym zakresie jest test MOXO, który umożliwia weryfikację trudności charakterystycznych m.in. dla osób z ADHD, problemami koncentracji czy zaburzeniami zachowania. Dzięki unikalnej formule testu, łączącej klasyczne zadania typu CPT (Continuous Performance Test) z dodatkowymi elementami rozpraszającymi, możliwe jest uchwycenie subtelnych mechanizmów funkcjonowania uwagi, które umykają w standardowych badaniach.
Czym jest test MOXO i jakie ma zastosowanie
Test MOXO to komputerowe narzędzie diagnostyczne, stworzone w celu oceny czterech kluczowych wymiarów funkcjonowania poznawczego: uwagi, impulsów, nadaktywności i czasów reakcji. W praktyce klinicznej oraz edukacyjnej test stosowany jest przede wszystkim u dzieci, młodzieży i dorosłych z podejrzeniem ADHD, jednak jego potencjał wykracza poza tę grupę. Dzięki precyzyjnemu pomiarowi reakcji na zadania, jak również analizie zachowania w obecności dystraktorów, badanie dostarcza wartościowych danych o tym, jak osoba badana radzi sobie w sytuacjach przypominających codzienne wyzwania.
Test znajduje zastosowanie m.in.:
-
w diagnozie ADHD i różnicowaniu z innymi trudnościami uwagi,
-
w ocenie efektów terapii farmakologicznej i behawioralnej,
-
w monitorowaniu postępów uczniów w szkole,
-
w analizie zdolności koncentracji w kontekście zawodowym, np. w profesjach wymagających wysokiej odporności na bodźce.
Co istotne, test MOXO jest standaryzowany i opiera się na normach dopasowanych do wieku oraz płci badanych, co pozwala na rzetelne porównanie wyników jednostki do populacji. Dzięki temu jest to narzędzie cenione przez psychologów klinicznych, psychiatrów, pedagogów oraz terapeutów pracujących z dziećmi i dorosłymi.
Jak wygląda przebieg testu MOXO w praktyce
Przebieg testu MOXO zaplanowany jest tak, by możliwie wiernie odzwierciedlał warunki, w których w naturalnym środowisku pojawiają się trudności z koncentracją. Badanie odbywa się przed ekranem komputera, a jego struktura składa się z czterech modułów, w których zmienia się rodzaj i intensywność dystraktorów – bodźców dźwiękowych i wizualnych.
Podczas testu osoba badana:
-
otrzymuje zadanie reagowania na określone bodźce docelowe (np. naciśnięcie klawisza przy pojawieniu się odpowiedniego symbolu),
-
spotyka się z sytuacjami, w których pojawiają się bodźce zakłócające – obrazy, dźwięki lub ich kombinacje,
-
przechodzi przez kolejne etapy o różnym poziomie trudności, gdzie zmienia się zarówno tempo prezentacji bodźców, jak i charakter zakłóceń.
Dzięki temu test umożliwia ocenę nie tylko zdolności skupienia uwagi w warunkach neutralnych, ale także tego, jak badany funkcjonuje w środowisku pełnym rozproszeń. Jest to szczególnie istotne, ponieważ w codziennym życiu rzadko działamy w idealnej ciszy – test MOXO bada więc odporność na dystrakcje w sposób znacznie bliższy rzeczywistości.
Całość badania trwa zwykle od 15 do 20 minut, a jego zaletą jest obiektywny pomiar reakcji – system komputerowy rejestruje czasy odpowiedzi, błędy oraz wszelkie przejawy impulsywności. To sprawia, że wyniki są wolne od subiektywizmu oceniającego i stanowią solidną podstawę do dalszej interpretacji klinicznej.
Jak interpretować wyniki testu MOXO
Interpretacja wyników testu MOXO opiera się na analizie czterech głównych wskaźników: uwagi, impulsywności, nadaktywności oraz czasu reakcji. Każdy z tych parametrów dostarcza unikalnych informacji o funkcjonowaniu badanego, a ich łączne zestawienie pozwala stworzyć pełniejszy obraz profilu poznawczego i behawioralnego.
-
Uwaga – wskaźnik ten pokazuje zdolność badanej osoby do utrzymania koncentracji na zadaniu w obecności dystraktorów. Niski wynik może wskazywać na trudności w skupianiu się, częste pomijanie bodźców docelowych czy szybkie „gubienie się” w zadaniu.
-
Impulsywność – dotyczy tendencji do reagowania przedwcześnie, jeszcze zanim pojawi się bodziec właściwy. Osoby z wysoką impulsywnością mogą wykazywać pochopne reakcje, które w praktyce szkolnej lub zawodowej prowadzą do błędów.
-
Nadaktywność – wskaźnik ten ujawnia skłonność do wykonywania dodatkowych, niepotrzebnych działań podczas testu, co obrazuje trudności z kontrolą motoryczną i potrzebę ciągłego działania.
-
Czas reakcji – obrazuje, jak szybko i stabilnie badany odpowiada na pojawiające się bodźce. Ważne są nie tylko średnie wartości, ale także rozpiętość czasów reakcji – ich duża zmienność może sygnalizować problemy z utrzymaniem stałego tempa pracy.
Interpretacja wyników odbywa się w odniesieniu do norm opracowanych dla danej grupy wiekowej i płci. Dzięki temu możliwe jest porównanie badanego z populacją referencyjną, co ułatwia odróżnienie typowych zachowań rozwojowych od zaburzeń wymagających interwencji. Kluczowe jest jednak, aby interpretacji dokonywał specjalista – psycholog lub psychiatra – który uwzględni również inne źródła informacji, takie jak wywiad z rodzicem, nauczycielem czy obserwacje kliniczne.
Znaczenie wyników testu MOXO w diagnozie i terapii
Wyniki testu MOXO mają istotne znaczenie w procesie diagnozy i planowania terapii, szczególnie w kontekście ADHD oraz innych zaburzeń uwagi. Badanie nie jest jednak samodzielnym narzędziem diagnostycznym – stanowi część szerszego procesu, który obejmuje także testy psychometryczne, obserwacje i wywiady kliniczne.
Dane uzyskane z testu mogą służyć do:
-
potwierdzenia lub wykluczenia obecności charakterystycznych objawów ADHD,
-
określenia profilu mocnych i słabych stron pacjenta,
-
monitorowania skuteczności leczenia farmakologicznego, poprzez porównywanie wyników przed i po włączeniu leków,
-
dostosowania metod terapeutycznych i edukacyjnych do indywidualnych potrzeb – np. wprowadzenia strategii pracy w środowisku o mniejszej liczbie bodźców rozpraszających.
W kontekście terapii, wyniki testu pozwalają także określić, w jakich warunkach pacjent funkcjonuje najlepiej, a w jakich pojawiają się największe trudności. To cenna informacja nie tylko dla lekarzy i terapeutów, ale również dla rodziców i nauczycieli, którzy mogą lepiej dostosować otoczenie edukacyjne i wychowawcze do potrzeb dziecka.
Test MOXO staje się więc narzędziem łączącym precyzję pomiaru komputerowego z praktycznym zastosowaniem w codziennej pracy z osobami zmagającymi się z trudnościami w zakresie uwagi i kontroli zachowania. Jego wartość rośnie zwłaszcza w sytuacjach, gdy konieczne jest obiektywne i powtarzalne badanie zmian w funkcjonowaniu pacjenta, co czyni go jednym z najważniejszych elementów współczesnej diagnostyki ADHD i pokrewnych zaburzeń.
Źródło:
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/10870547231217093
https://www.moxoturkiye.com/wp-content/uploads/2021/08/Detection-of-Feigned.pdf
https://www.mdpi.com/1424-8220/20/21/6386
https://www.frontiersin.org/journals/human-neuroscience/articles/10.3389/fnhum.2013.00805/full
https://bazhum.muzhp.pl/media/texts/edukacja-technika-informatyka/2018-numer-123/edukacja_technika_informatyka-r2018-t-n123-s237-242.pdf
